Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, znany szerzej jako ADHD, nie dotyczy wyłącznie dzieci. Coraz więcej dorosłych odkrywa, że ich trudności z koncentracją, impulsywnością czy organizacją życia codziennego mają swoje źródło w niezdiagnozowanym ADHD. Istnieją sygnały ostrzegawcze, które jeśli zostaną wcześnie zauważone to mogą poprawić jakość życia poprzez odpowiednie wsparcie i leczenie. Sprawdź, jakie!
Pierwsze objawy ADHD u dzieci – co powinno zaniepokoić rodzica?
W wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym dzieci z ADHD mogą przejawiać zachowania, które często są mylone z „żywiołowym temperamentem” czy „trudnym charakterem”. To, co odróżnia ADHD od zwykłej ruchliwości, to chroniczność i natężenie objawów. Co więcej też ich wpływ na codzienne funkcjonowanie dziecka – w domu, szkole, grupie rówieśniczej.
Dziecko z ADHD może mieć trudności z dłuższym skupieniem uwagi na jednej czynności. Często przerywa zadania lub zapomina, co miało zrobić. W kontaktach społecznych może być postrzegane jako „nadmiernie gadatliwe” lub „niezorganizowane”. Rodzice często zauważają, że dziecko łatwo się rozprasza, ma trudności z przestrzeganiem zasad i działa impulsywnie.
Warto pamiętać, że objawy ADHD u dzieci nie zawsze są hałaśliwe. W przypadku tzw. ADHD z przewagą deficytu uwagi, mogą dominować: wycofanie, marzycielskość i pozorna nieobecność.
ADHD u dorosłych – ukryty problem, który trwa latami
ADHD u dorosłych to temat, który w ostatnich latach zyskał na znaczeniu. Stało się tak głównie dzięki lepszej dostępności diagnostyki i większej świadomości społecznej. Wielu dorosłych przez lata funkcjonuje z niezdiagnozowanym ADHD, przypisując swoje trudności lenistwu, brakowi samodyscypliny czy wypaleniu. Tymczasem ich problemy mają biologiczne i neurologiczne podłoże.
W dorosłości objawy ADHD często przyjmują inne formy niż u dzieci. Mniej widoczna może być nadpobudliwość ruchowa, a bardziej dokuczliwe stają się: wewnętrzny niepokój, gonitwa myśli, trudności z planowaniem i zarządzaniem czasem, a także częste poczucie przytłoczenia.
Dorosły z ADHD może mieć problemy z utrzymaniem pracy, relacji, realizacją celów zawodowych. Często doświadcza również niskiej samooceny oraz nawracających epizodów depresyjnych lub lękowych. Są to wtórne konsekwencje niezdiagnozowanego zaburzenia.
Różnice w rozpoznawaniu ADHD – dzieci vs. dorośli
Choć fundament ADHD pozostaje ten sam (zaburzenia funkcji wykonawczych mózgu), to objawy zmieniają swoją „twarz” wraz z dojrzewaniem. U dzieci dominują problemy z impulsywnością i nadaktywnością, u dorosłych z organizacją, koncentracją i kontrolą emocjonalną. Diagnoza ADHD u dorosłych może być szczególnie trudna. Dzieje się tak, gdyż objawy bywają maskowane przez wypracowane strategie kompensacyjne lub mylnie przypisywane innym problemom. Co istotne, wiele osób dorosłych zaczyna podejrzewać u siebie ADHD dopiero wtedy, gdy ich własne dzieci otrzymują diagnozę. Nagle okazuje się, że „wszystko pasuje”.
Dlaczego warto rozpoznać objawy ADHD jak najwcześniej?
Wczesna diagnoza ADHD zarówno u dzieci, jak i dorosłych daje szansę na skuteczne wsparcie. Zignorowane objawy mogą prowadzić do szeregu problemów emocjonalnych, edukacyjnych i społecznych. Z kolei odpowiednio prowadzona terapia (psychologiczna, behawioralna, a czasem również farmakologiczna) pozwala nie tylko zminimalizować trudności, ale też odkryć i rozwijać mocne strony osoby z ADHD. Rozpoznanie ADHD to nie etykieta, ale klucz do lepszego zrozumienia siebie i droga do poprawy jakości życia.
