Twoje dziecko zamknęło się w sobie? Przestało się uśmiechać, wycofało się z relacji, stało się nadmiernie drażliwe albo przeciwnie apatyczne? A może od dawna coś „nie gra”, ale nie umiesz nazwać tego słowami? Rodzicielstwo to nieustanne czuwanie. Intuicja podpowiada, że coś jest nie tak, ale łatwo ją zagłuszyć. Czasami z lęku, innym razem z nadziei, że „samo przejdzie”. Tymczasem problemy psychiczne dzieci i młodzieży to nie fanaberia, a realne cierpienie, które często przez długi czas pozostaje niezauważone. Psychiatria dziecięca istnieje po to, by odpowiedzieć na to cierpienie. Ten artykuł pomoże Ci rozpoznać sygnały, których nie powinno się ignorować.
Kiedy warto szukać wsparcia?
Wielu rodziców zwleka z wizytą u specjalisty, gdyż nie zdają sobie sprawy, że to realny i bardzo poważny problem. Dziecko rozwija się w swoim tempie, ma prawo do trudnych emocji, smutku, złości i frustracji. Nie każde odstępstwo od normy oznacza zaburzenie. Jednak niektóre zachowania to sygnały alarmowe, których nie można ignorować.
Jeśli dziecko nagle zmienia się nie do poznania, wycofuje się z życia, traci zainteresowania, przestaje się odzywać, nie radzi sobie w relacjach – to może być coś więcej niż trudny okres. Zwłaszcza jeśli te objawy utrzymują się tygodniami.
Psychiatra dziecięcy to nie „ostateczność”. To specjalista, który potrafi zrozumieć emocje dziecka, nawet jeśli ono samo nie umie ich jeszcze nazwać. To osoba, która potrafi dostrzec to, czego nie widać na pierwszy rzut oka. Im wcześniej dziecko otrzyma pomoc, tym większa szansa na zdrowy rozwój emocjonalny i psychiczny.
Jak rozpoznać pierwsze objawy zaburzeń?
Dzieci nie mówią: „Mamo, coś jest nie tak z moim nastrojem”. One pokazują swoje cierpienie inaczej np. czasami milczeniem lub agresją. Niekiedy choroba psychiczna objawia się problemami w nauce, wagarami, bólami brzucha, bezsennością. Łatwo pomylić objawy z przyczyną.
Niepokojące mogą być nagłe zmiany w zachowaniu, utrata apetytu, przewlekłe zmęczenie, trudności w koncentracji. Czasem pojawiają się lęki, których wcześniej nie było – np. przed wyjściem do szkoły, przed zasypianiem. Albo pojawia się silne poczucie winy, niska samoocena, nadmierna drażliwość, impulsywność. Sygnałem mogą być również natrętne myśli, powtarzające się rytuały, czy też autoagresja. To wszystko może wskazywać na rozwijające się zaburzenia lękowe, depresyjne, zaburzenia odżywiania, a nawet pierwsze symptomy poważniejszych chorób psychicznych. Pamiętaj, że nie Twoją rolą jest stawianie diagnozy, a obserwowanie, bycie obecnym i jeśli to konieczne, sięganie po pomoc.
Co daje wizyta u specjalisty?
Wielu rodziców obawia się psychiatry dziecięcego, bo kojarzy go z etykietą. Tymczasem wizyta u psychiatry to często pierwszy krok do zrozumienia i ulgi dziecka. To nie znaczy, że Twoje dziecko będzie leczone farmakologicznie, choć czasem to niezbędne. Po prostu ktoś wyspecjalizowany spojrzy na całą sytuację z zewnątrz, uważnie, empatycznie i profesjonalnie.
Psychiatra dziecięcy ocenia rozwój emocjonalny, poznawczy i społeczny dziecka. Pyta o codzienne funkcjonowanie, o relacje rodzinne i szkołę. Czasem kieruje na konsultację z psychoterapeutą, czasem zaleca badania, a niekiedy proponuje leczenie. Zawsze jednak szuka rozwiązania dopasowanego do konkretnego dziecka i jego kontekstu. Rodzice często wychodzą z gabinetu z ulgą, nie dlatego, że problem zniknął, ale dlatego, że ktoś go wreszcie nazwał po imieniu.
Psychiatria dziecięca – dlaczego nie warto czekać?
Czekanie to często odruch obronny. Może minie, a może to tylko etap. Jednak jeśli coś nie daje Ci spokoju, to już wystarczający powód, żeby zareagować. Każde zaburzenie psychiczne, niezależnie od wieku, lepiej leczyć wcześniej niż później. Dzieci nie „wyrastają” z depresji, nie „dojrzewają” z zaburzeń lękowych. One się z nimi zmagają, czasem po cichu, czasem rozpaczliwie.
Nie musisz wiedzieć wszystkiego, by być dobrym rodzicem. Jednak warto wiedzieć, kiedy szukać pomocy. Psychiatria dziecięca to nie wyrok, a szansa na zdrowie, rozwój, przyszłość. Twoje dziecko zasługuje na to, by ktoś go wysłuchał.
